อปรมฺปิ ภนฺเต อุตฺตรึ การณํ พฺรูหิ เยนาหํ การเณน พลวโก
โอกปฺเปยฺยนฺติ ฯ ยถา มหาราช ปุริโส ทุฏฺฐวิเสน อาสีวิเสน ทฏฺโฐ ภเวยฺย โส เตน
วิสากาเรน ผุฏฺโฐ ปเตยฺย อุปเตยฺย วฏฺเฏยฺย ปวตฺเตยฺย ฯ อถ อญฺญตโร ปุริโส
พลวนฺเตน มนฺตปเทน ตํ ทุฏฺฐวิสํ อหึ อาหุยฺเยตฺวา ทุฏฺฐวิสํ ปจฺจาวปาเปยฺย ฯ อปิ
นุ โข มหาราช ตสฺส วิสฆาตสฺส ปุริสสฺส ตมฺหิ ทุฏฐวิสมฺหิ โสตฺถิเหตุ อุปคตมฺหิ
ตมฺหา ทุฏฺฐวิสมฺหา ตาโส อุปฺปชฺเชยฺยาติ ฯ อาม ภนฺเตติ ฯ อิติ มหาราช ตถารูปสฺส
โหตฺถิเหตุ อุปคตสฺส ตาโส อุปฺปชฺเชยฺย เอวเมว โข มหาราช มุจฺจิตุกามานํ เนรยิกานํ
ตาโส อุปฺปชฺชติ ฯ อนิฏฺฐํ อกนฺตํ มหาราช สพฺพสตฺตานํ มรณํ ตสฺมา นิรเย เนรยิกา
มจฺจุโน ภายนฺตีติ ฯ สาธุ ภนฺเต นาคเสน ตถา สมฺปฏิจฺฉามีติ ฯ

สตฺตานํ มจฺจุโน ภายนปญฺโห ตติโย ฯ

ภนฺเต นาคเสน ภาสิตํ เจตํ ภควตา
น อนฺตลิกฺเข น สมุทฺทมชฺเฌ
น ปพฺพตานํ วิวรํ ปวิสฺส
น วิชฺชเต โส ชคติปฺปเทโส
ยตฺรฏฺฐิตํ นปฺปสเหยฺย มจฺจูติ ฯ
ปุน ภควตา ปริตตนฺตํ อุทฺทิฏฺฐํ ฯ กตมํ ฯ ขนฺธปริตฺตํ สุวตฺถิ ปริตฺตํ โมรปริตฺตํ
ธชคฺคปริตฺตํ อาฏานาฏิยปริตฺตเมวาติ ฯ ยทิ ภนฺเต นาคเสน อากาเส สมุทฺทมชฺเฌ
ชลมชฺเฌ ปาสาทกุฏิเลณ คุหาปพฺภารวิลคิริวิวรปพฺพตนฺตรํ คโตปิ น มุจฺจติ มจฺจุปาสา
เตนหิ ปริตฺตกมฺมํ มิจฺฉา ยทิ ปริตฺตการเรน มจฺจุปาสา ปริมุตฺติ ภวติ เตนหิ ยตฺรฏฺฐิตํ
นปฺปสเหยฺย มจฺจูติ ยํปิ วจนํ ตํ มิจฺฉา ฯ อยํปิ อุภโต โกฏิโก ปญฺโห คณฺฐิโตปิ
คณฺฐิตโร ฯ เป ฯ ภินฺทถ ทิฏฺฐิชาลนฺติ ฯ
ภาสิตเมตํ มหาราช ภควตา
น อนฺตลิกฺเข น สมุทฺทมชฺเฌ
น ปพฺพตานํ วิวรํ ปวิสฺส
น วิชฺชเต โส ชคติปฺปเทโส
ยตฺรฏฺฐิตํ นปฺปสเหยฺย มจฺจูติ ฯ

ปริตฺตา จ ภควตา พหุวิธา อุทฺทิฏฺฐา ฯ ตํ ปน สาวเสสายุวยอุปคตสฺส อเปตกมฺมาวรณสฺส
นตฺถิ มหาราช ปริขีณายุกสฺส ฐิติยา อุปกฺกโม วา กิริยกรณํ วา ฯ ยถา
มหาราช มตสฺส รุกฺขสฺส สุกฺกสฺส โกลาปกสฺส นิสฺสิเนหสฺส อุปรุนฺธชีวิตสฺส คตายุขยสฺส
ปติตเผคฺคุกสฺส อปคตรสสฺส กุมฺภสหสฺเสหิปิ อุทกํ อากิรนฺเต อลฺลิตํ วา ปลฺลวํ หริตภาโว
น ภวติ ฯ เอวเมว โข มหาราช เภสชฺชปริตฺตกมฺเมน นตฺถิ ขีณายุกสฺส ฐิติยา อุปกฺกโม
วา กิริยรณํ วา ฯ ยานิปิ ตานิ มหาราช มหิยา โอสถานิ เภสชฺชานิ ตานิปิ สพฺพานิ
ขีณายุกสฺส อกิจฺจกรณียํ ภวนฺติ สาวเสสสฺส มหาราช อายุวยอุเปตสฺส อนุปกฺกมรณสฺส
อเปตมฺมาวรณสฺส ปริตฺตา รกฺขนฺติ โคเปนฺติ ฯ ตสฺสตฺถาย ภควตา ปริตฺตา
อุทฺทิฏฺฐา ฯน ยถา มหาราช กสโก ปริปกฺเก ธญฺเญ ตฬากสฺส อุทกปเวนสํ วาเรติ
ยํ ปน ธญฺญํ ตรุณํ เมฆสนฺนิภํ วยสมฺปนฺตํ ต อุทกวตฺติยา วฑฺฒติ เอวเมว โข
มหาราช ขีณายุกสฺส เภสชฺชปริตฺตกิริยา ฐปิตา โหนฺติ ปฏิกฺขิตฺตา เย ปน มนุสฺสา
สาวเสสายุกา วยสมฺปนฺนา เตสํ อตฺถาย ปริตฺตเภสชฺชานิ ภณิตานิ เต ปริตฺตเภสชฺเชหิ
วฑฺฒนฺตีติ ฯ ยทิ ภนฺเต นาคเสน ขีณายุโก มรติ สาวเสโส ชีวติ เตนหิ ปริตฺตเภสชฺชา
นิรตฺถกา โหนฺตีติ ฯ ทิฏฺฐปุพฺโพ ปน ตยา มหาราช โกจิ โรโค เภสชฺเชหิ
ปฏินิวตฺติโกติ ฯ อาม ภนฺเต อเนกสตานิ ทิฏฺฐานีติ ฯ เตนหิ มหาราช นิรตฺถกานิ
ปริตฺตเภสชฺชานีติ ยํ วจนํ ตํ มิจฺฉา ภวติ กิริยา ตฺถ น ทิสฺสตีติ ฯ ภนฺเต นาคเสน
เวชฺชานํ อุปกฺกโม เภสชฺชานํ อนุเลโป เตน เตสํ อุปกฺกเมน โรโค ปฏินิวตฺตตีติ ฯ
ปริตฺตานํ หิ มหาราช ปวตฺติยมานานํ สทฺโท สุยฺยติ ชิวฺหาปิ สุกฺขติ หทยํปิ
ปปฺโผเฏติ กณฺโฐปิ อาตุรติ เตน เตสํ ปวตฺเตน สพฺพพฺยาธิโย วูปสเมนฺติ สพฺพา อีติโย
อปคจฺฉนฺติ ฯ ทิฏฺฐปุพฺโพ ปน ตยา มหาราช อหินา ทฏฺโฐ นโร มนฺตปเทน วิสํ
วูปยมาโน วิสุจิกาย อุปทฺธมนฺโต อาวูปยมาโนติ ฯ อาม ภนฺเต อชฺเชตรหิ โลเก ปุพฺพํ
สุยฺยตีติ ฯ เตนหิ มหาราช ปริตฺตเภสชฺชานิ นิรตฺถกานีติ ยํ วจนํ ตํ มิจฺฉา ภวติ
สปริตฺตสฺส มหาราช ทํสิตุกาโม อหิ วิวฏมุขํ ปิทหติ โจรา อุกฺขิตฺตลคุฬาปิ น สมฺภวนฺติ
เต ลคุฬํ มุญฺจิตฺวา เปมํ กโรนฺติ กุปิโต ตหฺถินาโค นํ สมฺปตฺโต อุปรมติ ปชลิโต
อคฺคิขนฺโธ นิพฺพายติ วิสํ หลาหลํ ขายิตํ อคทํ สมฺปชฺชติ อาหารตฺถํ ผรติ วธโก
ิอามคนฺตุกาโม อาคนฺตฺวา ทาสภูโต สมฺปชฺชติ อกฺกนฺโตปิ ปาโส น สญฺจรติ ฯ สุตปุพฺพํ
ปน ตยา มหาราช โมรสฺส กตปริตฺตสฺส สตวสฺสานิ นาสกฺขิ ลุทฺธโก ปาสํ อุปเนตุํ
อปริตฺตสฺส ตํเยว ทิวสํ ปาสํ อุปเนสีติ ฯ อาม ภนฺเต สุยฺยติ อพฺภุคฺคโต โส สทฺโท

สเทเว มนุสฺสโลเกติ ฯ สุตปุพฺพํ ปน มหาราช ทานโว ภริยํ ปริรกฺขนฺโต สมุคฺเค
ปกฺขิปิตฺวา คิลิตฺวา กุจฺฉินา ปริหรติ ฯ อถ วิชฺชาธโร ตสฺส ทานวสฺส มุเขน ปวิสิตฺวา
ตาย สทฺธึ รมติ ยทา โส อญฺญาสิ อถ สมุคฺคํ วมิตฺวา วิวริ วิวริเต สหสมุคฺเค
วิวเฏ วิชฺชาโธ ยถากามํ ปกฺกมีติ ฯ อาม ภนฺเต สุยฺยติ อพฺภุคฺคโต โส สทฺโท
สเทเว มนุสฺสโลเกติ ฯ นุ โส มหาราช วิชฺชาธโร ปริตฺตพเลน คหณา มุจฺจตีติ ฯ
อาม ภนฺเตติ ฯ เตนหิ มหาราช อตฺถิ ปริตฺตพลานิ สุตํ ปน ตยา มหาราช อปโร
วิชฺชาธโร พาราณสีรญฺโญ อนฺเตปุเร มเหสิยา สทฺธึ สมฺปทุฏฺโฐ โส คหณํ ปตฺโต
สมาโน ขเณน อทสฺสนํ คโต มนฺตพเลนาติ ฯ อาม ภนฺเต โสปิ สุยฺยตีติ ฯ นนุ
มหาราช สปิ วิชฺชาธโร ปริตฺตเพเลน คหณา มุจฺจตีติ ฯ อาม ภนฺเตติ ฯ เตนหิ
มหาราช อตฺถิ ปริตฺตพลานีติ ฯ ภนฺเต นาคเสน กึ สพฺเพ ปริตฺตานิ รกฺขนฺตีติ ฯ
เอกจฺเจ มหาราช รกฺขนฺติ เอกจฺเจ น รกฺขนฺตีติ ฯ เตนหิ ภนฺเต นาคเส ปริตฺตํ
น สพฺเพ รกฺขตีติ ฯ อปิ นุ โข มหาราช โภชนํ สพฺเพสํ ชีวิตํ รกฺขตีติ ฯ เอกจฺเจ
ภนฺเต รกฺขติ เอกจฺเจ น รกฺขตีติ ฯ กึ การณนฺติ ฯ ยโต ภนฺเต โภชนํ สพฺเพ
เต ภุญฺชิตฺวา อติภุตฺตา วิสูจิกาย มรนฺตีติ ฯ เตนหิ มหาราช โภชนํ น สพฺเพสํ
ชีวิตํ รกฺขตีติ ฯ
ทฺวีหิ ภนฺเต นาคเสน การเณหิ โภชนํ ชีวิตํ หรติ อติภุตฺเตน วา
อนฺโต อุสฺมาทุพฺพลตาย วา อายุธรํ ภนฺเต นาคเสน โภชนํ อปิ ทุรุปจเรน ชีวิตํ
หรตีติ ฯ เอวเมว โข มหาราช ปริตฺตํ เอกจฺเจ รกฺขติ เอกจฺเจ น รกฺขติ ฯ ตีหิ
มหาราช การเณหิ ปริตฺตํ น รกฺขติ กมฺมาวรเณน กิเลสาวรเณน อสทฺทหนตาย ฯ
อนนุกมฺปกานํ สตฺตานํ ทุรกฺขํ ปริตฺตํ อตฺตนา กเตน อารกฺขํ ชหติ ฯ ยถา มหาราช
มาตา ปุตฺตํ กุจฺฉิคตํ โปเสติ เตน อุปจาเรน ชเนติ ชนยิตฺวา มาตา ปุตฺตสฺส
อสุจิมุตฺตสึฆานิกาลสิกํ อปเนตฺวา อุตฺตมเมว รสคนฺธํ อุปลิมฺปติ โส อปเรน สมเยน
ปเรสํ ปุตฺเต อกฺโกสนฺโต วา ปหรนฺโต วา ปหารํ เทติ เต ตสฺส กุลฺฌิตฺวา ปริสาย
อากฑฺฒิตฺวา ตํ คเหตฺวา สามิโน อุปเนนฺติ ยทิ ปน ตสฺสา ปุตฺโต อปราธิโก โหติ
เวลาติกฺกนฺโต อถ นํ สามิโน มนุสฺสา อากฑฺฒยมานา มุคฺครทณฺฑชาณุมุฏฺฐีหิ ตาเลนฺติ
โปเถนฺติ ฯ อปิ นุ โข มหาราช ตสฺส มาตา ลภติ อากฑฺฒนปริกฑฺฒนคาหํ
สามิโน อุปคมนํ กาตุนฺติ ฯ น หิ ภนฺเตติ ฯ เกน การเณนาติ ฯ อตฺตโน ภนฺเต

อปราเธนาติ ฯ เอวเมว โข มหาราช สตฺตานํ ทุรกฺขํ ปริตฺตํ อตฺตนา กเตน อปราเธน
น สิชฺฌตีติ ฯ สาธุ ภนฺเต นาคเสน สุวินิจฺฉิโต ปญฺโห คหนํ อรณํ กตํ อนฺธกาโร
อาโลโก กโต วินิเวตฺถิตํ ทฏฺฐิชาลํ ตุวํ คณวรุสภํ อาสชฺชาติ ฯ

มจฺจุปาสามุตฺติกปญฺโห จตุตฺโถ ฯ

ภนฺเต นาคเสน ตุมฺเห ภณถ ลาภี ตถาคโต จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลาน-
ปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานนฺติ ปุน จ ตถาคโต ปญฺจสาลพฺราหฺมณคามํ ปิณฺฑาย ปวิสิตฺวา
กิญฺจิเทว ปิณฺฑปาตํ อลภิตฺวา ยถาโธเตน ปตฺเตน นิกฺขนฺโตติ ฯ ยทิ ภนฺเต นาคเสน
ตถาคโต ลาภี จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานนฺติ เตนหิ ปญฺจสาล-
พฺราหฺมณคามํ ปิณฺฑาย ปวิสิตฺวา กิญฺจิ เทว ปิณฺฑปาตํ อลภิตฺวา ยถาโธเตน ปตฺเตน
นิกฺขนฺโตติ ตํ วจนํ มิจฺฉา ฯ ยทิ ปญฺจสาลพฺราหฺมณคามํ ปิณฺฑาย ปวิสิตฺวา กิญฺจิเทว
ปิณฺฑปาตํ อลภิตฺวา ยถาโธเตน ปตฺเตน นิกฺขนฺโตติ เตนหิ ลาภี ตถาคโต
จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานนฺติ ตํปิ วจนํ มิจฺฉา ฯ อยํปิ อุภโต
โกฏิโก ปญฺโห สุมหนฺโต ทุนฺนิโพโธ ฯ เป ฯ นิพฺพาหิตพฺโพติ ฯ
ลาภี มหาราช ตถาคโต จีวรปิณฺฑปาต ฯ เป ฯ ปริกฺขารานํ
ปญฺจสาลพฺราหฺมณคามํ ปิณฺฑาย ปวิสิตฺวา ยถาโธเตน ปตฺเตน นิกฺขนฺโตติ ตญฺย ปน
กมฺมํ มารสฺส ปาปิมโต การณนฺติ ฯ เตนหิ ภนฺเต นาคเสน คณนาปถํ วีติวตฺเต
น กปฺเป อภิสํชตํ กุสลํ กึ นุ นิฏฺฐิตนฺติ ฯ อธุนฏฺฐิเตน ปาปิมตา มหาราช มาเรน
ตํ อกุสลพลเวควิปฺผาเรน ปิหิตนฺติ เตนหิ ภนฺเต นาคเสน ตสฺมึ วติถุสฺมึ ทฺวีสุ
ฐาเนสุ อุปวาโท อาคจฺฉติ กุสลโตปิ อกุสลํ วา พลวตรํ โหติ พุทฺธพลโตปิ มารพลํ
พลวตรํ โหติ เกน การเณน รุกฺขมูลโตปิ อคฺคํ ภารตรํ โหติ อุณสมฺปริกิณฺณโตปิ ปาปิยํ
พลวตรํ โหตีติ ฯ น หิ มหาราช ตาวตฺตเกน กุสลโตปิ อกุสลํ พลวตรํ โหติ น
พุทฺธพลโตปิ มารพลํ พลวตรํ โหติ อปิเจตฺถ การณํ อตฺถิ ตํ อิจฺฉิตพฺพํ ฯ ยถา
มหาราช ปุริโส จกฺกวตฺติรญฺโญ มธุญฺจ มธุปิณฺฑิกญฺจ อญฺญญฺจ กิญฺจิ อนนฺนปาน อุปยานํ
อภิหเรยฺย ตเมนํ ราชกุเล ทฺวารปาโล เอวํ วเทยฺย อกาโล โข รญฺโญ ทสฺสนาย อมฺโภ
ปุริส ตํ คเหตฺวา สีฆํ สีฆํ ปฏินิวตฺเตถ มา เต ราชา ทณฺฑํ ปาเปยฺยาติ ฯ ตโต
โส ปุริโส ราชทณฺฑภยา ตสิโต อุพฺภิโต อุปยานํ คเหตฺวา สีฆํ สีฆํ ปฏินิวตฺเตยฺย
อปิ นุ โข มหาราช โส ราชา จกฺกวตฺติ ตาวตฺตเกน อุปยานํ อปฺปหรณมตฺตเกน